Anasayfa
HERKONU KAPI*
İletişim
Sohbet Odası
Sesli Şiirler
Arama
Giriş yap
Kayıt Ol
Diyaliz Nedir?
BÖBREKLER VE GÖREVLERİ:
İnsan vücudunda , normal bel kemiğinin sağ ve solunda yer alan iki böbrek vardır. Her bir böbrek yaklaşık 12cm uzunluğunda ve 150 gr. ağırlığındadır; ortalama olarak bir yumruk büyüklüğündedir.
Böbreklerin en önemli görevi, kanı zararlı artıklardan temizlemek, vücudun su ve tuz dengesini düzenlemek ve böylece tüm organ ve sistemlerin belirli bir uyum içinde çalışmasını sağlamaktadır. Söz konusu görevler tam olarak yapılmazsa, vücutta zararlıu maddeler, su ve değişik yapıda tuzlar birikir ve kimyasal denge bozulur. Bu durumda , başta kalp ve beyin olmak üzere tüm diğer organlar görevlerini yerine getiremez hale gelir.
Böbrekler, ayrıca çeşitli hormonlar salgılarlar. Bu hormonlar, kan yapımı, kemik gelişmesi ve tansiyonun belirli düzeyde tutlmasına yardımcı olur. Böbrek Yetersizliği durumunda bu hormonların salgılanmasında bozukluklara ek olarak kansızlık, kemik hastalıkları ve tansiyon ayarsızlıkları da ortaya çıkar.
İnsan vücudunda, normalde iki böbrek bulunur; ancak sağlıklı olan ve yeterli çalışan tek bir böbrek de vücudun tüm gereksinimlerini rahatlıkla karşılayabilir.
Böbreklerin görevlerini yapamaz hale gelmeleri ile ortaya çıkan hastalık tablosuna son dönem böbrek yetersizliği yada kısaca “ üremi “ denir.
Böbrek yetmezliğinin tedavileri;
Sürekli düzenli Hemodiyaliz
Sürekli Periton diyalizi
Canlı veya kadavra vericilerden (donörlerden) yapılan böbrek naklidir.
Bu hastalığın sonucu olarak hastalarımızın büyük bir kısmı çok az veya hiç idrar çıkaramazlar.Hastaların iki diyaliz seansı arasıda aldığı sıvıların vücuttan uzaklaştırılması bilindiği gibi tedavi sırasında makinada yapılmaktadır. Makinalarımızın volümetrik kontrollü olması, yani fazla sıvının tedavi sırasında alınan miktarının bilinmesi ve bilgisayar ekranında görülmesi, hastalardan kontrollü sıvı çekilmesini sağlamakta ve hastada artık Sıvı kalmasına veya fazla SIVI çekilmesine engel olmaktadır. Bu önemli bir özelliktir.
Diyaliz Nedir?
Böbrek yetmezliğinde kanda biriken zararlı maddeleri özel zarlar kullanarak süzmek ve böylece kanı temizlemektir.
Diyalizin iki tipi vardır:
1) Hemodiyaliz (makina diyalizi)
2) Periton diyalizi (karın diyalizi)
Hemodiyaliz:
Hemodiyaliz hastanın kanının özel filtreler aracılığıyla temizlenmesidir.Bu amaçla diyaliz cihazları kullanılır ve bu işlem genelde haftada üç kez yapılır. Hemodiyalizde vücuttan 3-4 saat içerisinde 60-80 litre kan diyaliz cihazındaki özel membranlardan geçirilerek vücuda geri verilir. Bu nedenle yüksek kan akımı olan bir damar yolu oluşturulması gereklidir. Damar yolu gereksinimi geçici veya kalıcı olabilir. Geçici damar giriş yolu büyük damarlardan birine kateler yerleştirilmesiyle sağlanır. Kalıcı damar giriş yolları arasında Arterio-Venöz fistüller (AV Fistül) arterio-Venüz greftler (suni damar) ve kalıcı kateterler yer almaktadır.
A.V.fistüller bir atar damar (arter) ile bir komşu toplar damarın (ven) birleştirilmesiyle oluşur. En güvenli ve en uzun süreli kalıcı damar giriş yoludur. A.V. greft ise bu iki damar arasında bağlantı sentetik materyalden elde edilmiş bir tüp greft (yapay damar) kullanılarak sağlanır.
Kalıcı kateterler damarları iyi olmadığondan dolayı fistül açılamayan veya greft takılamayan hastalarda alternatif olarak kullanılır.
Arteriovenöz fistüllerin bakımı:
Hastanın hemodiyaliz cihazına bağlanabilmesi için genellikle el bileğinde açılan arteriovenöz fistülünün dikkatle takip edilmesi gerekmektedir.
Fistülün bulunduğu koldan tansiyon ölçülmemeli, enjektörle kan alınmamalı ve tedavi yapılmamalıdır.Bu bölgedeki ısı artışı, ağrı, şişlik ve renk değişikliği halinde doktora başvurulmalıdır. Fistülün bulunduğu kolun üstüne yatılmamalı, ağır işler o kolla yapılmamalı ve bu bölgeler darbeden korunmalıdır.
Kateterlerin bakım:
Hemodiyalize acil şartlar altında girmeyi kolaylaştıran ve gerek kasığa (femoral), gerekse boyna (jeguler, subklavyen) yerleştirilen çift lumenli kateterler infeksiyona sürekli açık bölgelerdir. Bu nedenle banyo yaparken kateterin bulunduğu bölgeye su kaçmamasına dikkat edilmeli, pansumanlar temiz tutlmalıdır. Özellikle evden kateterli olarak hemodiyalize gelen hastalar kateterlerin yerinden çıkıp oynamamasına özen göstermelidir.
KRONİK DİYALİZ HASTALARINDA DİYET
Diyaliz hastalarında diyetin önemini şöyle sıralayabiliriz. *Diyaliz böbreklerin işlevini yerine getirir; ancak ,bu görevleri sağlıklı bir insan böbreği kadar iyi yapamaz. Sonuçta, vücuttaki artık ve zararlı maddeler tam olarak temizlenemez Diyetinize dikkat ederseniz biriken bazı zararlı maddeler daha az olacaktır. Böylece de, sizleri rahatsız eden değişik şikayetler (örneğin; bulantı, kusma, tansiyon yüksekliği, nefes darlığı v.b.) daha az ortaya çıkacaktır.
Diyalize giren hastaların çoğu ya hiç idrar çıkaramaz veya pek az idrar yapar. Bu nedenle, vücutta su birikmesi riski vardır. İçeceğiniz suyun, içeceklerin veya diğer sıvı gıdaların miktarını iyi ayarlayabilirseniz iki diyaliz arasında alacağınız kilo miktarı daha az olacaktır. Böylece, hem tansiyonunuz daha iyi seyredecek, hem de kalp yüklenmesi olmayacağı için bu organınızda çıkabilecek (kalp yetersizliği gibi) sorunları önlemek mümkün olacaktır.
POTASYUM
Böbrek hastalarının en çok dikkat etmeleri gereken nokta, besinlerdeki potasyumun içeriğidir.
Potasyum, organlarımızın görevlerini yerine getirebilmesi için kandaki potasyumun belirli düzeyde bulunması şarttır.
Günlük almanız gerekn potasyum miktarı; 40-70 mEq
Kanınızdaki potasyumun normal değeri; diyaliz öncesi 5.5 mEq / L olmalıdır.
Eğer kan tahlillerinizde potasyum yüksek çıkıyor ise, bu maddeyi fazla miktarda içeren (süt, patates, muz, portakal, kurutulmuş meyveler ve baklagiller gibi) besinlerde kaçınmalısınız.
Hazır meyve sularının fazla miktarda potasyum içerdiğini daima hatırlayınız.
Bir öğünde, yüksek potasyum içeren yiyecekleri bir arada almayınız. Örneğin; kıymalı patates yemeği, bulgur pilavı, havuç salatası, kuru kayısı hoşafı v.b. Bir yemek listesi birden fazla potasyumu yüksek gıdayı içerdiği için tehlikelidir; kullanılmamalıdır.
Çok önemli bir nokta da şudur; “ Diyet tuzu “ adı altında eczanelerde satılan değişik tuzlar genellikle potasyum içerir.
FOSFOR
Fosforda, kalsiyum ile birlikte kemiklerin dayanıklı olmasını sağlar ayrıca tüm organlarımızın çalışması için enerji sağlanmasında çok önemli rol oynar.
Başta hayvansal kaynaklı gıdalar (balık eti, kırmızı et, tavuk eti, süt, peynir, yoğurt, mercimek) olmak üzere, doğada çok yaygın olarak bulunur.
Fosfor günlük olarak 600-1200 mg. Alınmalıdır.
Kanınızdaki fosforun miktarı 4.5 – 5.5 mg / dl ‘ yi aşmamalı.
Fosfor bağlayıcı ilaçlar gıdalarla alınan fosforu bağlar ve dışkı ile atılmasını sağlar. Bu ilaçları almamanız ileride kemik rahatsızlığını arttıracaktır.
Fosfor bağlayıcı ilaçları her zaman yemek yerken alınız.
Eğer fosfor ve kalsiyum kanda normal değerlerin üzerinde sürekli kalırsa, kaşıntı, damar ve dokularda birikimler görülmeye başlar.
TUZ
Tuz suyu vücutta tutan bir maddedir.
Vücudumuzdaki tuz miktarının çok artması şunlara neden olur;
1.El, ayak, göz kapakları ve vücudun değişik bölgelerinde şişlikler belirir.
2.Nefes darlığı oluşur.
3.Tansiyon yüksekliği oluşur.
Genelde bir günde almanız gereken ortalama tuz miktarı 1-2 gram civarındadır.
Tuz kısıtlaması sırasında şu noktalara dikkat ediniz;
1.Yemeklerin veya salatanın üzerine tuz eklemekten vazgeçiniz. Tuzsuz ekmek yiyiniz. 2.Zeytin, turşu, pastırma ve konserve gibi çok tuz içeren besinleri yemeyiniz.
3.Yemeklerinize soğan, sarımsak, karabiber, kimyon, tarçın ve limon gibi çeşni verici maddeleri ekleyerek damak zevkinizi tatmin ediniz.
Örnek Yemek Listesi
Sabah
Çay (şekersiz) istenildiği kadar
1 adet yumurta
1 tatlı kaşığı yağ
3 ince dilim ekmek
Kuşluk (Saat: 10.00)
1 kibrit kutusu kadar beyaz peynit
1 ince dilim ekmekl
1 adet meyve
Öğlen
1 kase pirinç çorbası
4 çorba kaşığı kıymalı sebze yemeği
1 adet elma
3 ince dilim ekmek
İkindi
1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir
1 ince dilim ekmek
1 adet meyve
Akşam
1 Kase çorba
4 çorba kaşığı etsiz sebze yemeği
1 köfte kadar et
2 çorba kaşığı makarna
3 ince dilim ekmek
Gece
1 su bardağı süt (şekersiz)
1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir
2 porsiyon meyve
2 ince dilim ekmek
Bu liste 300 gr (%60) karbonhidrat, 57 gr (%25) yağ, 1212 mg tuz ve 2080 mg potasyum içerir. Ekmek tuzlu yenirse alınacak olan tuz miktarı 4745 mg olacaktır.
Meyve Değişimi:
Her bir değişim yaklaşık olarak 10 gr karbonhidrat içerir, yağ ve protein içermez ve 40 kalorilik enerji sağlar.
Kaynak:
BÖBREKLER VE GÖREVLERİ:
İnsan vücudunda , normal bel kemiğinin sağ ve solunda yer alan iki böbrek vardır. Her bir böbrek yaklaşık 12cm uzunluğunda ve 150 gr. ağırlığındadır; ortalama olarak bir yumruk büyüklüğündedir.
Böbreklerin en önemli görevi, kanı zararlı artıklardan temizlemek, vücudun su ve tuz dengesini düzenlemek ve böylece tüm organ ve sistemlerin belirli bir uyum içinde çalışmasını sağlamaktadır. Söz konusu görevler tam olarak yapılmazsa, vücutta zararlıu maddeler, su ve değişik yapıda tuzlar birikir ve kimyasal denge bozulur. Bu durumda , başta kalp ve beyin olmak üzere tüm diğer organlar görevlerini yerine getiremez hale gelir.
Böbrekler, ayrıca çeşitli hormonlar salgılarlar. Bu hormonlar, kan yapımı, kemik gelişmesi ve tansiyonun belirli düzeyde tutlmasına yardımcı olur. Böbrek Yetersizliği durumunda bu hormonların salgılanmasında bozukluklara ek olarak kansızlık, kemik hastalıkları ve tansiyon ayarsızlıkları da ortaya çıkar.
İnsan vücudunda, normalde iki böbrek bulunur; ancak sağlıklı olan ve yeterli çalışan tek bir böbrek de vücudun tüm gereksinimlerini rahatlıkla karşılayabilir.
Böbreklerin görevlerini yapamaz hale gelmeleri ile ortaya çıkan hastalık tablosuna son dönem böbrek yetersizliği yada kısaca “ üremi “ denir.
Böbrek yetmezliğinin tedavileri;
Sürekli düzenli Hemodiyaliz
Sürekli Periton diyalizi
Canlı veya kadavra vericilerden (donörlerden) yapılan böbrek naklidir.
Bu hastalığın sonucu olarak hastalarımızın büyük bir kısmı çok az veya hiç idrar çıkaramazlar.Hastaların iki diyaliz seansı arasıda aldığı sıvıların vücuttan uzaklaştırılması bilindiği gibi tedavi sırasında makinada yapılmaktadır. Makinalarımızın volümetrik kontrollü olması, yani fazla sıvının tedavi sırasında alınan miktarının bilinmesi ve bilgisayar ekranında görülmesi, hastalardan kontrollü sıvı çekilmesini sağlamakta ve hastada artık Sıvı kalmasına veya fazla SIVI çekilmesine engel olmaktadır. Bu önemli bir özelliktir.
Diyaliz Nedir?
Böbrek yetmezliğinde kanda biriken zararlı maddeleri özel zarlar kullanarak süzmek ve böylece kanı temizlemektir.
Diyalizin iki tipi vardır:
1) Hemodiyaliz (makina diyalizi)
2) Periton diyalizi (karın diyalizi)
Hemodiyaliz:
Hemodiyaliz hastanın kanının özel filtreler aracılığıyla temizlenmesidir.Bu amaçla diyaliz cihazları kullanılır ve bu işlem genelde haftada üç kez yapılır. Hemodiyalizde vücuttan 3-4 saat içerisinde 60-80 litre kan diyaliz cihazındaki özel membranlardan geçirilerek vücuda geri verilir. Bu nedenle yüksek kan akımı olan bir damar yolu oluşturulması gereklidir. Damar yolu gereksinimi geçici veya kalıcı olabilir. Geçici damar giriş yolu büyük damarlardan birine kateler yerleştirilmesiyle sağlanır. Kalıcı damar giriş yolları arasında Arterio-Venöz fistüller (AV Fistül) arterio-Venüz greftler (suni damar) ve kalıcı kateterler yer almaktadır.
A.V.fistüller bir atar damar (arter) ile bir komşu toplar damarın (ven) birleştirilmesiyle oluşur. En güvenli ve en uzun süreli kalıcı damar giriş yoludur. A.V. greft ise bu iki damar arasında bağlantı sentetik materyalden elde edilmiş bir tüp greft (yapay damar) kullanılarak sağlanır.
Kalıcı kateterler damarları iyi olmadığondan dolayı fistül açılamayan veya greft takılamayan hastalarda alternatif olarak kullanılır.
Arteriovenöz fistüllerin bakımı:
Hastanın hemodiyaliz cihazına bağlanabilmesi için genellikle el bileğinde açılan arteriovenöz fistülünün dikkatle takip edilmesi gerekmektedir.
Fistülün bulunduğu koldan tansiyon ölçülmemeli, enjektörle kan alınmamalı ve tedavi yapılmamalıdır.Bu bölgedeki ısı artışı, ağrı, şişlik ve renk değişikliği halinde doktora başvurulmalıdır. Fistülün bulunduğu kolun üstüne yatılmamalı, ağır işler o kolla yapılmamalı ve bu bölgeler darbeden korunmalıdır.
Kateterlerin bakım:
Hemodiyalize acil şartlar altında girmeyi kolaylaştıran ve gerek kasığa (femoral), gerekse boyna (jeguler, subklavyen) yerleştirilen çift lumenli kateterler infeksiyona sürekli açık bölgelerdir. Bu nedenle banyo yaparken kateterin bulunduğu bölgeye su kaçmamasına dikkat edilmeli, pansumanlar temiz tutlmalıdır. Özellikle evden kateterli olarak hemodiyalize gelen hastalar kateterlerin yerinden çıkıp oynamamasına özen göstermelidir.
KRONİK DİYALİZ HASTALARINDA DİYET
Diyaliz hastalarında diyetin önemini şöyle sıralayabiliriz. *Diyaliz böbreklerin işlevini yerine getirir; ancak ,bu görevleri sağlıklı bir insan böbreği kadar iyi yapamaz. Sonuçta, vücuttaki artık ve zararlı maddeler tam olarak temizlenemez Diyetinize dikkat ederseniz biriken bazı zararlı maddeler daha az olacaktır. Böylece de, sizleri rahatsız eden değişik şikayetler (örneğin; bulantı, kusma, tansiyon yüksekliği, nefes darlığı v.b.) daha az ortaya çıkacaktır.
Diyalize giren hastaların çoğu ya hiç idrar çıkaramaz veya pek az idrar yapar. Bu nedenle, vücutta su birikmesi riski vardır. İçeceğiniz suyun, içeceklerin veya diğer sıvı gıdaların miktarını iyi ayarlayabilirseniz iki diyaliz arasında alacağınız kilo miktarı daha az olacaktır. Böylece, hem tansiyonunuz daha iyi seyredecek, hem de kalp yüklenmesi olmayacağı için bu organınızda çıkabilecek (kalp yetersizliği gibi) sorunları önlemek mümkün olacaktır.
POTASYUM
Böbrek hastalarının en çok dikkat etmeleri gereken nokta, besinlerdeki potasyumun içeriğidir.
Potasyum, organlarımızın görevlerini yerine getirebilmesi için kandaki potasyumun belirli düzeyde bulunması şarttır.
Günlük almanız gerekn potasyum miktarı; 40-70 mEq
Kanınızdaki potasyumun normal değeri; diyaliz öncesi 5.5 mEq / L olmalıdır.
Eğer kan tahlillerinizde potasyum yüksek çıkıyor ise, bu maddeyi fazla miktarda içeren (süt, patates, muz, portakal, kurutulmuş meyveler ve baklagiller gibi) besinlerde kaçınmalısınız.
Hazır meyve sularının fazla miktarda potasyum içerdiğini daima hatırlayınız.
Bir öğünde, yüksek potasyum içeren yiyecekleri bir arada almayınız. Örneğin; kıymalı patates yemeği, bulgur pilavı, havuç salatası, kuru kayısı hoşafı v.b. Bir yemek listesi birden fazla potasyumu yüksek gıdayı içerdiği için tehlikelidir; kullanılmamalıdır.
Çok önemli bir nokta da şudur; “ Diyet tuzu “ adı altında eczanelerde satılan değişik tuzlar genellikle potasyum içerir.
FOSFOR
Fosforda, kalsiyum ile birlikte kemiklerin dayanıklı olmasını sağlar ayrıca tüm organlarımızın çalışması için enerji sağlanmasında çok önemli rol oynar.
Başta hayvansal kaynaklı gıdalar (balık eti, kırmızı et, tavuk eti, süt, peynir, yoğurt, mercimek) olmak üzere, doğada çok yaygın olarak bulunur.
Fosfor günlük olarak 600-1200 mg. Alınmalıdır.
Kanınızdaki fosforun miktarı 4.5 – 5.5 mg / dl ‘ yi aşmamalı.
Fosfor bağlayıcı ilaçlar gıdalarla alınan fosforu bağlar ve dışkı ile atılmasını sağlar. Bu ilaçları almamanız ileride kemik rahatsızlığını arttıracaktır.
Fosfor bağlayıcı ilaçları her zaman yemek yerken alınız.
Eğer fosfor ve kalsiyum kanda normal değerlerin üzerinde sürekli kalırsa, kaşıntı, damar ve dokularda birikimler görülmeye başlar.
TUZ
Tuz suyu vücutta tutan bir maddedir.
Vücudumuzdaki tuz miktarının çok artması şunlara neden olur;
1.El, ayak, göz kapakları ve vücudun değişik bölgelerinde şişlikler belirir.
2.Nefes darlığı oluşur.
3.Tansiyon yüksekliği oluşur.
Genelde bir günde almanız gereken ortalama tuz miktarı 1-2 gram civarındadır.
Tuz kısıtlaması sırasında şu noktalara dikkat ediniz;
1.Yemeklerin veya salatanın üzerine tuz eklemekten vazgeçiniz. Tuzsuz ekmek yiyiniz. 2.Zeytin, turşu, pastırma ve konserve gibi çok tuz içeren besinleri yemeyiniz.
3.Yemeklerinize soğan, sarımsak, karabiber, kimyon, tarçın ve limon gibi çeşni verici maddeleri ekleyerek damak zevkinizi tatmin ediniz.
Örnek Yemek Listesi
Sabah
Çay (şekersiz) istenildiği kadar
1 adet yumurta
1 tatlı kaşığı yağ
3 ince dilim ekmek
Kuşluk (Saat: 10.00)
1 kibrit kutusu kadar beyaz peynit
1 ince dilim ekmekl
1 adet meyve
Öğlen
1 kase pirinç çorbası
4 çorba kaşığı kıymalı sebze yemeği
1 adet elma
3 ince dilim ekmek
İkindi
1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir
1 ince dilim ekmek
1 adet meyve
Akşam
1 Kase çorba
4 çorba kaşığı etsiz sebze yemeği
1 köfte kadar et
2 çorba kaşığı makarna
3 ince dilim ekmek
Gece
1 su bardağı süt (şekersiz)
1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir
2 porsiyon meyve
2 ince dilim ekmek
Bu liste 300 gr (%60) karbonhidrat, 57 gr (%25) yağ, 1212 mg tuz ve 2080 mg potasyum içerir. Ekmek tuzlu yenirse alınacak olan tuz miktarı 4745 mg olacaktır.
Meyve Değişimi:
Her bir değişim yaklaşık olarak 10 gr karbonhidrat içerir, yağ ve protein içermez ve 40 kalorilik enerji sağlar.
Kaynak:
