Detaylara Aşırı Takılma ve Geneli Kaçırma:
Otistik çocukların ailelerinin hemen hepsinde duyulabilecek ortak bir şikayet, çocuklarının ufacık detaylara, örneğin bir araba markasına son derece duyarlı olabildikleridir.
Etrafında olup bitenlerden tamamen habersiz gibi durdugu anlarda bile, bu çocuklar markayı metrelerce mesafeden fark edip, elde edebilmek için herşeyi yapabilirler. Bu detay merakı arabanın markasını okumak için caddeye fırlayıp üstüne gelen arabaları görememek noktasına kadarda gidebilmektedir. Bu örnekte olduğu gibi otistik çocuklar genellikle dışarıdan gelen uyaranları bir önem sırasına göre düzenleyememektedirler.
Ve bunun sonucu olarak da, kendileri için önemli olan ayrıntıya takılıp geneli kaybetmektedirler. Siz hayvanlara aşırı meraklı hatta takıntılı bir çocuğa, hayvanat bahçesinde geçen bir hikaye okurken, çocuk konu ile hiç ilgilenmeksinizin sadece hayvanların resimlerine takılıp kalabilir.
Zeka olarak daha ileri düzeydeki çocuklar harf, sayı, yazı gibi detaylara takılırken, zihinsel kapasitesi daha alt düzeydeki çocuklar, ip sallayıp onu izlemek veya ellerindeki bir objeyi sürekli ses çıkaracak şekilde bir yerlere vurmak şeklinde bir davranışa takılıp onun dışındaki şeyleri zihinlerine işlemeyi ihmal edebilmektedirler. Ancak bu tür problemleri dahi eğitimde pozitif bir yöne çevirmek çocuğun kapasitelerini kullanmak için önemlidir. Örneğin, bir dakikadan daha uzun süre oturamayan ve dikkat gerektiren hiçbir şeyle ilgilenmeyen iki yaşındaki otistik çocuk için elektrikli aletlerin markalarına olan düşkünlüğünü keşfettikten sonra geliştirdiğimiz yöntem, onu 6 ay içinde dikkatini minimum 20 dakika toplayacak noktaya getirmemizin ilk basamağı olarak çok işe yaramıştır. Yöntem son derece basittir. Üstünde farklı şekillerde, örneğin kare, üçgen, yıldız gibi delikler olan kovaya bu deliklere uygun şekilleri atmasını istemekteydik. Yerinde bile duramayan bir çocuk için tek tek şekillere bakıp, bunları kovanın üstündeki deliklere uydurmaya çalışmak çok sabır ve dikkat isteyen bir işdi. Bunu yaptırabilmek ve çocugun dikkatini çekebilmek için her bir şeklin üzerine sevdiği markaların logosunu yapıştırdık. En sevdiği markanın logosunu taşıyan şekli, en sona saklayarak tüm şekilleri attıktan sonra ödül olarak onunla oynamasına izin verdik. Bir kez bu sevdiği şeyi yapmak için oturmaya başlayan çocuğun daha sonra başka şeyler için de oturmasını sağlamak çok daha kolay olmuştur.
Kaynak:
İnci Vural – Klinik Psikolog, Pedagog
SOS ! OTİZM
Otizm Ve İletişim Problemi Olan Çocukların Eğitimi adlı kitabı