Leo Kanner (1955)
Leo Kanner (d. 13 Haziran 1894 – ö. 3 Nisan 1981) otizm ile ilgili çalışmaları ile tanınan Avusturya doğumlu ABD’li psikiyatrist ve doktordur.
Kanner Avusturya’nın Klekotow (Klekotiv) şehrinde doğdu. Berlin Üniversitesi’nde başladığı öğretimine 1913 yılında çağrıldığı Avusturya Ordusunun I. Dünya Savaşı’na girmesiyle ara verdi ve 1921 yılında buradan tıp doktoru olarak diploma aldı. 1924 yılında ABD’ye göç etti ve Güney Dakota’sa Yankton County Devlet Hastanesi’nde asistan doktor olarak görev yapmaya başladı. 1930 yılında Baltimore’da bulunan Johns Hopkins Hastanesi’nin ilk çocuk psikiyatrisi servisinin kurulması için seçildi. 1933 yılında psikiyatri doçenti oldu.
ABD’de çocuk psikiyatrı olarak tanımlanan ilk doktordur ve 1935 yılında yazdığı ders kitabı Child Psychiatry (Çocuk Psikiyatrisi), İngilizcede çocukların psikiyatrik sorunlarına eğilen ilk ders kitabıdır. 1943 yılında yazdığı "Autistic Disturbances of Affective Contact" (Duygusal İlişkinin Otistik Bozuklukları) adlı makalesi, Hans Asperger’in çalışmalarıyla birlikte otizmin modern araştırmalarının temelini oluşturur.
1957 yılında Çocuk Psikiyatrisi direktörü oldu. 1959 yılında emekliye ayrılmasına rağmen 87 yaşında ölene dek aktif kaldı.
Otizm, Leo Kanner tarafından 1943 yılında tanımlandı. Kanner, 11 çocukta gördüğü benzer özellikleri belirterek, “Erken Çocukluk Otizmi” (Early İnfantile Autism) adını verdi. Aynı tarihlerde (1944) Avusturyalı psikiyatrist Hans Asperger de bir grup çocukta gördüğü bazı davranışları tanımladı ve bu davranışları “Otistik Psikopati” olarak adlandırdı. Asperger, tanımlamayı savaş yıllarında ve Almanca yazdığı için uluslararası alanda fazla tanınmadı. Daha sonra yapılan araştırmalarda Kanner ile Asperger’in aynı hastalığı belirtikleri ortaya çıktı.
Otizm, önceleri kişilik bozulmasından kaynaklanan çocukluk şizofrenisi veya çocukluk psikozu olarak kabul ediliyordu. Sonradan ruhsal hastalık olmadığı anlaşıldı.
Kategori | Asperger-Sendromu | Kanner-Sendromu |
Engelliğin başlangıcı | 2-3 yaş | Yaşamın ilk aylarında, 3 yaşından önce |
İlişki kurma aksaklığı | Çevredeki insanlar, rahatsız edici birer unsur olarak algılanır ve göz temasından sakınırlar | Çevredeki insanlar yokmuş gibi kabul edilir. Göz teması mümkündür ama bu çok kısa sürelidir. |
Cinsiyet Dil | Çocukların neredeyse tamamı erkektir (8:1). Çocuk çoğu kez konuşmaya erken başlar ve mükemmel bir konuşma yeteneğine sahip olur. Yürümeye başlamadan önce konuşmayı öğrenir | Hem kız hem de erkek çocuklarda görülür, ama erkek çoğunluktadır (3:1). Konuşma yeteneği genellikle gecikmeli olarak başlar. Konuşmaya başlamadan önce yürümeyi öğrenir |
Motor beceriler | Beceriksizlik vardır ve motor becerilerinde geriliklere rastlanır. | Motor gelişiminde herhangi bir anormallik göze çarpmaz |
Zekâ | Orta ile ortanın üstü bir zekâ düzeyi, mükemmellik düzeyinde özel yetenekler; soyut düşünebilme yeteneği ve sembolleri anlama derecesi ortalamanın üstünde. | Çoğunlukla kısmi veya genel aksaklıklar; soyut düşünme ve sembolleri anlama düzeyi, genellikle ortalamanın altında |
Ailesel özellikler | Otistik yatkınlığı olan entelektüel bir baba | Otistik yatkınlığı bulunan entelektüel bir anne ve baba. |
Tahmin | Yetişkinlik çağına erişinceye kadar eksikliklere sahiptir | Gençlik ve yetişkinlik çağına kadar kalıcı olur. |
(Tablo 1) Asperger ve Kanner Sendromları’nın birbiriyle karşılaştırılmaları (Tufan, 2003).
KAYNAK: Çetin ÖZBEY, Otizm ve Otistik Çocukların Eğitimi, İnkılap Kitapevi, İstanbul, 2005.