Dada Titi Tusin
(Otistik bir oğlu olan anne-babanın “Dada Titi Tusin” çocuklarının öğretmenlerine gönderdikleri yazılardan alınmıştır.)
Özel Teşekkürler
“Dada Titi Tusin”in Türkiye’de basımına izin verdikleri için Dada ve Dada’nın anne-babası Prof. Dr .Syunroku OKUDAİRA ve Ayako OKUDAİRA’ya teşekkür ederim.
Bu kitap Türkiye’deki otistik çocuklara ve ailelerine kesinlikle faydalı olacaktır.
İngilizce’ye çeviren: Nahoko Arima
İngilizce’den Türkçe’ye çeviren: Bülent Önder Çetin
İçindekiler
Sunum, Ailenin Ricası....................2
Ses ile dikkat toplama noktaları.....4
Görsel düşünme..... 6
Beklenti gereksinimleri .............8
Yapısal çocuk bakımı................10
İyi davranışlar kazandırmak.........12
Boş vakitler .......................15
Somut Dünya ........................17
Günlük yaşantıyı geliştirme.........19
Yardımcı kitap
Nasıl Yardımcı Kitap Yapmalı?...........21
Sunum
Ailenin okuldaki bütün çalışanlardan ricası
Sevgili çalışanlar,
Dada, zor bir hastalık olan otizm hastası Doğuştan gelen beyin otizmi tedavi edilemeyen bir hastalık, fakat sadece uygun bir eğitimle hafifletilebilir. Biz onun hafifletilmesini, mümkün olduğu kadar, birlikte kolaylaştırmak istiyoruz.
Otizmin ne demek olduğunu bilmenizi istiyoruz.
Eğer çocukların engelleri hakkında bilginiz yoksa, bu çocuklara tam eğitimi veya uygun yardımı veremezsiniz. Bu kanıya kendi çocuğumla yaşadığım 6 yıllık deneyimin sonucunda vardım.
Fiziksel engeli dış görünüşünden kolaylıkla görebiliriz. Öte taraftan, beyin işlevinin engellerini görmek ve hayal etmek çok zordur. Özellikle otizmi anlamada bir çok zorluk yaşayabilirsiniz. Son günlerde, yüksek fonksiyonlara sahip otistik insanların bir çok otobiyografileri yayımlanıyor, böylece biz otizmin dünyasını bu otobiyografilerden görebiliyoruz. Dünyada da çocuk bakımı, eğitim, yardım vb. için etkin yollar bildiren bir çok raporlar vardır. Bu bilgiye otizm hakkında çok şey bilinerek varılmıştır. Erken yaşta eğitimin, okuldaki eğitim yaklaşımlarının gelişmesi, 90’lı yıllardan sonra istihdam gibi konularda destek sağlamıştır. Bu konuda bir çok araştırma raporları vardır. Biz otistik çocuk sahibi bir aile olarak bunları öğrenmek istiyoruz ve çocuğumuzun öğretmenlerinin de bilmesini istiyoruz.
Acaba otistik kişiler zihinlerini açmayan kişiler midir?
Otizm duygusal bir bozukluk değil, az çok yetiştirilme çevresine ve ev ortamına zihinlerini kapatan ve psikolojik bir hastalıktır. Bu demektir ki; otistik çocukların zihinlerini kreş ve eğitim ile açtıramazsınız. Şu kesindir ki, bilgi girdisi ve bilgiyi işleme gibi doğuştan gelen sorunlarından dolayı, otistik çocuklar ile sıradan yollarla iletişim kurmak bizim için zordur. Dil öğrenme zorluğu gibi onların doğuştan gelen iletişim sorunları onları uygunsuz davranışlara yöneltir, ama bu uygunsuz davranışlar bizim tutumlarımızın sonucudur. Örneğin, bebeklik çağında çocukların konuşmaması hakkında sağa sola danışıp aldığınız tavsiye üzerine çocuğu konuşmaya çok zorlamak, onun daha çok kafasının karışarak dilinizi anlamamasına sebep olur. Mesela dilini bilmediğiniz yabancı bir ülkeye gittiğinizi düşünün. Yabancılar size hızlı ve bağırarak konuşuyor. İşte otistik çocuklar için de bu yabancılar biz büyükler olabiliriz. Ailelere ve uzman otistik çocuk eğitimcilerine söylenecek iki önemli şey vardır.
1- Otistik çocukları daha kolay anlamak için iletişim araçları yapmak zorundayız.
Bir çok otistik çocuk görsel bilgiden etkilenirler.Bu onların görerek düşündüklerini gösterir. Sizin görsel örnekler göstermeniz önemlidir. Bunun yeterliliği otistik çocuğun görsel gücünün karakterine bağlıdır. Resim gibi araçların otistik çocukların konuşma işlevini geliştirdiği hakkında bir çok araştırmalar vardır.
2-Otistik çocukların iletişim becerilerini geliştirmek zorundayız.
İlk işlerimizden biri ‘konu öğrenme’ dir. Çünkü daha çok anımsama kabiliyeti geliştirmek daha çok iletişim becerisi gelişimini sağlar. Örnek olarak, renk, şekil vs. öğreniminden sonra Dada, panik duygusu olmadan, duygularına öncekinden daha çok hakim oldu. Dada’nın, dünyasını aklında düzenlemiş olduğunu anlayabiliyorduk. Dada’ya çeşitli deneyimler de verdik. Hem konu öğrenimi hem de boş zaman etkinliği olarak resim yapma, paten kayma vs. gibi çeşitli deneyimlerin işbirliğiyle yürüyeceğini görüyoruz.
Bireysel olarak, çocukların gereksinimleri hakkında düşünün.
Individual Instruction Program (Bireysel Talimat Programı): Otistik çocuklarla ilgilenen herkes eğitim ve bakım yönergesini yapar ve tasdik eder. Japonya’daki Bireysel Talimat programı (IIP) Amerika’daki Bireysel Eğitim (IEP) Programından alınmıştır. IEP aşağıdaki özelliklere sahiptir.
1-.Otistik çocuklara katkı sağlayanlar arasında bilgi paylaşımı. Her şeyden önce, otistik çocuklarla ilgilenilmesine birlikte temel hazırlamak maksadıyla, otistik çocukların bireysel konularda gelişimini onaylıyoruz. Aileden, kreşten, hastaneden vb. okul öncesi bilgisini alabiliriz.
2-.Otistik çocuklara katkı sağlayan herkes, otistik çocukların gelişimini paylaşılan bilgi doğrultusunda kolaylaştırır.
Örneğin, otistik çocuğun günlük yaşam geçmişi gibi paylaşılan bir bilgi, gelişimin ölçüsünü gösterir. Birlikte beceriyi nasıl yükseltebileceğimizi, önceliklerin ne olduğunu konuşuruz. Bu, her bir konu için uzun dönemin ve kısa dönemin somut hedefleri içindir. Her üç ayda bir, bunu inceler ve düzeltiriz. Otistik çocukların ikilemli davranışları vardır. Mesela bazı faaliyetleri evde yapabilirler ama okulda yapamazlar. IEP zıtlıkları gösterir, sebepleri bulabilir ve planlamayı yapmamıza yardımcı olur.
3-.Belgelendirme
Belgelendirme çok önemlidir. Bu sayede otistik çocuğun gelişim süreci her an, her katılımcı tarafından görülebilir. Çevrenin değişmesine uyum sağlamada zorluk yaşayan otistik çocuklara yönelik ortak yaklaşım kafalarını karıştırmaz. Belgelendirme yapmak için zor yoldan gitmenize gerek yoktur. Boşluk doldurmalı bir form hazırlayabilirseniz yeterli olur. Her hedef üzerinde çalışmak zorunda değilsiniz. Yüksek öncelikli konular ve hedefler üzerinde çalışmalısınız. Örneğin, eğer siz ve biz kısa dönem günlük yaşam faaliyeti olarak ‘tuvaletten sonra elleri yıkama’ hedefine ve kısa dönem öğrenme hedefi olarak da ‘doğru sırayla mektup yazma’ ya karar verdiysek, evde ve okulda eşzamanlı olarak bunun üstünde çalışabiliriz. Hedeften aldığımız kazanım otistik çocuğu ve katkıda bulunanları tatmin eder. Bu yüzden otistik çocuklara ve katkıda bulunanlara kazanım elde etmeleri için kolay hedefler gerekir.
Lütfen IEP’yi birlikte deneyelim.
En iyi dileklerimle
Kaynak:http://www.zicev.org.tr
(Otistik bir oğlu olan anne-babanın “Dada Titi Tusin” çocuklarının öğretmenlerine gönderdikleri yazılardan alınmıştır.)
Özel Teşekkürler
“Dada Titi Tusin”in Türkiye’de basımına izin verdikleri için Dada ve Dada’nın anne-babası Prof. Dr .Syunroku OKUDAİRA ve Ayako OKUDAİRA’ya teşekkür ederim.
Bu kitap Türkiye’deki otistik çocuklara ve ailelerine kesinlikle faydalı olacaktır.
İngilizce’ye çeviren: Nahoko Arima
İngilizce’den Türkçe’ye çeviren: Bülent Önder Çetin
İçindekiler
Sunum, Ailenin Ricası....................2
Ses ile dikkat toplama noktaları.....4
Görsel düşünme..... 6
Beklenti gereksinimleri .............8
Yapısal çocuk bakımı................10
İyi davranışlar kazandırmak.........12
Boş vakitler .......................15
Somut Dünya ........................17
Günlük yaşantıyı geliştirme.........19
Yardımcı kitap
Nasıl Yardımcı Kitap Yapmalı?...........21
Sunum
Ailenin okuldaki bütün çalışanlardan ricası
Sevgili çalışanlar,
Dada, zor bir hastalık olan otizm hastası Doğuştan gelen beyin otizmi tedavi edilemeyen bir hastalık, fakat sadece uygun bir eğitimle hafifletilebilir. Biz onun hafifletilmesini, mümkün olduğu kadar, birlikte kolaylaştırmak istiyoruz.
Otizmin ne demek olduğunu bilmenizi istiyoruz.
Eğer çocukların engelleri hakkında bilginiz yoksa, bu çocuklara tam eğitimi veya uygun yardımı veremezsiniz. Bu kanıya kendi çocuğumla yaşadığım 6 yıllık deneyimin sonucunda vardım.
Fiziksel engeli dış görünüşünden kolaylıkla görebiliriz. Öte taraftan, beyin işlevinin engellerini görmek ve hayal etmek çok zordur. Özellikle otizmi anlamada bir çok zorluk yaşayabilirsiniz. Son günlerde, yüksek fonksiyonlara sahip otistik insanların bir çok otobiyografileri yayımlanıyor, böylece biz otizmin dünyasını bu otobiyografilerden görebiliyoruz. Dünyada da çocuk bakımı, eğitim, yardım vb. için etkin yollar bildiren bir çok raporlar vardır. Bu bilgiye otizm hakkında çok şey bilinerek varılmıştır. Erken yaşta eğitimin, okuldaki eğitim yaklaşımlarının gelişmesi, 90’lı yıllardan sonra istihdam gibi konularda destek sağlamıştır. Bu konuda bir çok araştırma raporları vardır. Biz otistik çocuk sahibi bir aile olarak bunları öğrenmek istiyoruz ve çocuğumuzun öğretmenlerinin de bilmesini istiyoruz.
Acaba otistik kişiler zihinlerini açmayan kişiler midir?
Otizm duygusal bir bozukluk değil, az çok yetiştirilme çevresine ve ev ortamına zihinlerini kapatan ve psikolojik bir hastalıktır. Bu demektir ki; otistik çocukların zihinlerini kreş ve eğitim ile açtıramazsınız. Şu kesindir ki, bilgi girdisi ve bilgiyi işleme gibi doğuştan gelen sorunlarından dolayı, otistik çocuklar ile sıradan yollarla iletişim kurmak bizim için zordur. Dil öğrenme zorluğu gibi onların doğuştan gelen iletişim sorunları onları uygunsuz davranışlara yöneltir, ama bu uygunsuz davranışlar bizim tutumlarımızın sonucudur. Örneğin, bebeklik çağında çocukların konuşmaması hakkında sağa sola danışıp aldığınız tavsiye üzerine çocuğu konuşmaya çok zorlamak, onun daha çok kafasının karışarak dilinizi anlamamasına sebep olur. Mesela dilini bilmediğiniz yabancı bir ülkeye gittiğinizi düşünün. Yabancılar size hızlı ve bağırarak konuşuyor. İşte otistik çocuklar için de bu yabancılar biz büyükler olabiliriz. Ailelere ve uzman otistik çocuk eğitimcilerine söylenecek iki önemli şey vardır.
1- Otistik çocukları daha kolay anlamak için iletişim araçları yapmak zorundayız.
Bir çok otistik çocuk görsel bilgiden etkilenirler.Bu onların görerek düşündüklerini gösterir. Sizin görsel örnekler göstermeniz önemlidir. Bunun yeterliliği otistik çocuğun görsel gücünün karakterine bağlıdır. Resim gibi araçların otistik çocukların konuşma işlevini geliştirdiği hakkında bir çok araştırmalar vardır.
2-Otistik çocukların iletişim becerilerini geliştirmek zorundayız.
İlk işlerimizden biri ‘konu öğrenme’ dir. Çünkü daha çok anımsama kabiliyeti geliştirmek daha çok iletişim becerisi gelişimini sağlar. Örnek olarak, renk, şekil vs. öğreniminden sonra Dada, panik duygusu olmadan, duygularına öncekinden daha çok hakim oldu. Dada’nın, dünyasını aklında düzenlemiş olduğunu anlayabiliyorduk. Dada’ya çeşitli deneyimler de verdik. Hem konu öğrenimi hem de boş zaman etkinliği olarak resim yapma, paten kayma vs. gibi çeşitli deneyimlerin işbirliğiyle yürüyeceğini görüyoruz.
Bireysel olarak, çocukların gereksinimleri hakkında düşünün.
Individual Instruction Program (Bireysel Talimat Programı): Otistik çocuklarla ilgilenen herkes eğitim ve bakım yönergesini yapar ve tasdik eder. Japonya’daki Bireysel Talimat programı (IIP) Amerika’daki Bireysel Eğitim (IEP) Programından alınmıştır. IEP aşağıdaki özelliklere sahiptir.
1-.Otistik çocuklara katkı sağlayanlar arasında bilgi paylaşımı. Her şeyden önce, otistik çocuklarla ilgilenilmesine birlikte temel hazırlamak maksadıyla, otistik çocukların bireysel konularda gelişimini onaylıyoruz. Aileden, kreşten, hastaneden vb. okul öncesi bilgisini alabiliriz.
2-.Otistik çocuklara katkı sağlayan herkes, otistik çocukların gelişimini paylaşılan bilgi doğrultusunda kolaylaştırır.
Örneğin, otistik çocuğun günlük yaşam geçmişi gibi paylaşılan bir bilgi, gelişimin ölçüsünü gösterir. Birlikte beceriyi nasıl yükseltebileceğimizi, önceliklerin ne olduğunu konuşuruz. Bu, her bir konu için uzun dönemin ve kısa dönemin somut hedefleri içindir. Her üç ayda bir, bunu inceler ve düzeltiriz. Otistik çocukların ikilemli davranışları vardır. Mesela bazı faaliyetleri evde yapabilirler ama okulda yapamazlar. IEP zıtlıkları gösterir, sebepleri bulabilir ve planlamayı yapmamıza yardımcı olur.
3-.Belgelendirme
Belgelendirme çok önemlidir. Bu sayede otistik çocuğun gelişim süreci her an, her katılımcı tarafından görülebilir. Çevrenin değişmesine uyum sağlamada zorluk yaşayan otistik çocuklara yönelik ortak yaklaşım kafalarını karıştırmaz. Belgelendirme yapmak için zor yoldan gitmenize gerek yoktur. Boşluk doldurmalı bir form hazırlayabilirseniz yeterli olur. Her hedef üzerinde çalışmak zorunda değilsiniz. Yüksek öncelikli konular ve hedefler üzerinde çalışmalısınız. Örneğin, eğer siz ve biz kısa dönem günlük yaşam faaliyeti olarak ‘tuvaletten sonra elleri yıkama’ hedefine ve kısa dönem öğrenme hedefi olarak da ‘doğru sırayla mektup yazma’ ya karar verdiysek, evde ve okulda eşzamanlı olarak bunun üstünde çalışabiliriz. Hedeften aldığımız kazanım otistik çocuğu ve katkıda bulunanları tatmin eder. Bu yüzden otistik çocuklara ve katkıda bulunanlara kazanım elde etmeleri için kolay hedefler gerekir.
Lütfen IEP’yi birlikte deneyelim.
En iyi dileklerimle
Kaynak:http://www.zicev.org.tr