TAKLİT ETME
İletişim için gerekli katılım ve ikili ilişkiyi kapsadığı için taklit etme öğrenilmesi gerekli beceridir. Eğer çocuğunuz henüz konuşmuyorsa bu beceriyi kazanması önemlidir. Böyle bir çalışmaya isteksiz olabilir. O zaman daha çok yardım etmeniz gerekecektir. Bu oyunlar çocuğun gözlem yeteneğini ve taklit becerisini geliştirecektir.
2 küp, 2 şapka, 2 güneş gözlüğü alın. Önce çocuğunuzun bunları keşfetmesi ve bunlarla oynamasını saglayın. Sonra siz onun oyununa katılarak onun yaptıklarını tekrar edin. Daha sonra sadece bir çift oyuncağı ortada bırakın ve onun ile yaptığınız hareketi çocuğunuzun tekrar etmesine çalışın. Örneğin siz bir şapkayı takın, onun da diğerini takmasını söyleyin ve bekleyin. Yapmazsa yardım edin. Sonra küpü havaya atın o da elindeki küple aynısını yapsın. Gittikçe zorlaştırarak şapkayı ve gözlüğü takın o da sizi taklit etsin.
Bu belli durumlara uygun davranışları taklit etme oyunundan daha sonra belli objeyi genellikle kullanılmadığı durumlarda kullanarak taklit etmesini isteyin. Örneğin, tarağı masanın yüzeyine sürterek ses çıkarmak veya arabayı koltukta zıplatmak gibi.
Ayna karşısında vücudunuzu kullanarak büyük hareketler yapın çocuğunuzunda bunu taklit etmesini sağlayın. Örneğin, zıplamak, elinizi belinize koyup sağa sola yaylanmak, ellerinizi havaya kaldırmak gibi.
Bu taklitleri yapabiliyorsa aynı anda iki hareketi birden yapıp taklit etmesini isteyebilirsiniz. Bu bir adım daha ilerde zorlanarak yapacağı bir davranıştır. Örneğin, aynı anda hem dilinizi çıkarıp hemde burnunuza dokunun çocuğunuzun da aynısını yapmasını bekleyin.
Daha sonra deneyebileceğiniz oyun iki davranışı arka arkaya yapıp sizi taklit etmesini sağlamaktır. Bu da önce el çırpıp sonra masaya vurmak gibi bir davranış olabilir. Onun da bu hareketleri aynı sıra ile yapmasını isteyin.
Ailece bir daire oluşturun yere oturun. Sıra ile yetişkinler bir komut versin ve herkes buna uysun, hareketi yapsın. El sık, eller havaya gibi komutlar verin. Söyleme sırası çocuğunuza geldiginde ise ”….der ki” deyip bekleyin. Eğer bir hareket söylemezse onun o sırada raslantısal olarak yaptığı hareketi söyleyerek cümleyi bitirin, herkes onun yaptığı ve sizin yakalayıp tanımladığınız hareketi tekrar etsin. Bu hareketler örneğin,
“el çırp, eller havaya, ayağına vur” gibi olabilir.
Müzik ve hareketli oyunlar yapın ve hep beraber tekrar edin. Mesela, müzik eşliğinde bir halka olup dönün. Bu sırada herkes halkadaki bir kişinin adını söylesin. Adı söylenen kişi halkada ters dönsün.
Aynanın karşısına geçin ve ağız hareketlerini ön plana çıkararak çok basit ve hareketleri dudaklardan okunabilen sesler çıkarın. Bu sesler örneğin: a, e, o ve diğer sesliler olabileceği gibi yine daha çok ağzın ön bölgesinin hareketleri ta, va gibi sesler olabilir. Çocuğunuzun bu sesleri tekrar etmesi için bekleyin, teşvik edin ama zorlamayın.
Bir veya iki tane el kuklası temin edin. Bu kuklaları saç tarama, su içme, yemek yeme gibi basit hareketleri taklit etmek için kullanın. Ayrıca bu kuklaları iki elinize geçirip konuşturabilirsiniz. Bu da çocuğunuza iletişimin iki yönlü olduğunu ve bir sıra takip ettiği fikrini verir.
-merhaba nasılsın?
-iyiyim, sen nasılsın? gibi basit konuşmalar yapabilirsiniz.
Hayali oyun taklidi için elinize büyük bir bebek ya da tüylü hayvan figürü alın. Çocuğunuza da bir tane verin ve sizin yaptığını izlemesini sağlayın. Eğer takip etmekte güçlük çekiyorsa bunu müzik eşliğinde, büyük hareketlerle abartılı olarak yapmaktan çekinmeyin. Bebeğe yemek yedirin, yıkayın, dişini fırçalayın, arabaya oturtun, zıplatın, takla attırın, onun da yapmasını sağlayın.
Oyuncak telefon alın ve birinde siz konuşun o da diğer uçta sizi taklit etsin.
Sembolik sesler çıkararak çocuğunuzun ilgisini belli oyuncaklara çekebilirsiniz. Oyuncaklarla oynarken bunların seslerini çıkarın veya bir yeriniz acıyınca (ahhh acıdı) diye bir ses, hoşunuza gidince (oooh cok güzel) diye bir nida, yemek yerken (mmm nefis) gibi sesleri sık sık kullanın ve onun da bunları kullanmaya teşvik edin.
Kaynak: SOS Otizm Kitabı
İletişim için gerekli katılım ve ikili ilişkiyi kapsadığı için taklit etme öğrenilmesi gerekli beceridir. Eğer çocuğunuz henüz konuşmuyorsa bu beceriyi kazanması önemlidir. Böyle bir çalışmaya isteksiz olabilir. O zaman daha çok yardım etmeniz gerekecektir. Bu oyunlar çocuğun gözlem yeteneğini ve taklit becerisini geliştirecektir.
2 küp, 2 şapka, 2 güneş gözlüğü alın. Önce çocuğunuzun bunları keşfetmesi ve bunlarla oynamasını saglayın. Sonra siz onun oyununa katılarak onun yaptıklarını tekrar edin. Daha sonra sadece bir çift oyuncağı ortada bırakın ve onun ile yaptığınız hareketi çocuğunuzun tekrar etmesine çalışın. Örneğin siz bir şapkayı takın, onun da diğerini takmasını söyleyin ve bekleyin. Yapmazsa yardım edin. Sonra küpü havaya atın o da elindeki küple aynısını yapsın. Gittikçe zorlaştırarak şapkayı ve gözlüğü takın o da sizi taklit etsin.
Bu belli durumlara uygun davranışları taklit etme oyunundan daha sonra belli objeyi genellikle kullanılmadığı durumlarda kullanarak taklit etmesini isteyin. Örneğin, tarağı masanın yüzeyine sürterek ses çıkarmak veya arabayı koltukta zıplatmak gibi.
Ayna karşısında vücudunuzu kullanarak büyük hareketler yapın çocuğunuzunda bunu taklit etmesini sağlayın. Örneğin, zıplamak, elinizi belinize koyup sağa sola yaylanmak, ellerinizi havaya kaldırmak gibi.
Bu taklitleri yapabiliyorsa aynı anda iki hareketi birden yapıp taklit etmesini isteyebilirsiniz. Bu bir adım daha ilerde zorlanarak yapacağı bir davranıştır. Örneğin, aynı anda hem dilinizi çıkarıp hemde burnunuza dokunun çocuğunuzun da aynısını yapmasını bekleyin.
Daha sonra deneyebileceğiniz oyun iki davranışı arka arkaya yapıp sizi taklit etmesini sağlamaktır. Bu da önce el çırpıp sonra masaya vurmak gibi bir davranış olabilir. Onun da bu hareketleri aynı sıra ile yapmasını isteyin.
Ailece bir daire oluşturun yere oturun. Sıra ile yetişkinler bir komut versin ve herkes buna uysun, hareketi yapsın. El sık, eller havaya gibi komutlar verin. Söyleme sırası çocuğunuza geldiginde ise ”….der ki” deyip bekleyin. Eğer bir hareket söylemezse onun o sırada raslantısal olarak yaptığı hareketi söyleyerek cümleyi bitirin, herkes onun yaptığı ve sizin yakalayıp tanımladığınız hareketi tekrar etsin. Bu hareketler örneğin,
“el çırp, eller havaya, ayağına vur” gibi olabilir.
Müzik ve hareketli oyunlar yapın ve hep beraber tekrar edin. Mesela, müzik eşliğinde bir halka olup dönün. Bu sırada herkes halkadaki bir kişinin adını söylesin. Adı söylenen kişi halkada ters dönsün.
Aynanın karşısına geçin ve ağız hareketlerini ön plana çıkararak çok basit ve hareketleri dudaklardan okunabilen sesler çıkarın. Bu sesler örneğin: a, e, o ve diğer sesliler olabileceği gibi yine daha çok ağzın ön bölgesinin hareketleri ta, va gibi sesler olabilir. Çocuğunuzun bu sesleri tekrar etmesi için bekleyin, teşvik edin ama zorlamayın.
Bir veya iki tane el kuklası temin edin. Bu kuklaları saç tarama, su içme, yemek yeme gibi basit hareketleri taklit etmek için kullanın. Ayrıca bu kuklaları iki elinize geçirip konuşturabilirsiniz. Bu da çocuğunuza iletişimin iki yönlü olduğunu ve bir sıra takip ettiği fikrini verir.
-merhaba nasılsın?
-iyiyim, sen nasılsın? gibi basit konuşmalar yapabilirsiniz.
Hayali oyun taklidi için elinize büyük bir bebek ya da tüylü hayvan figürü alın. Çocuğunuza da bir tane verin ve sizin yaptığını izlemesini sağlayın. Eğer takip etmekte güçlük çekiyorsa bunu müzik eşliğinde, büyük hareketlerle abartılı olarak yapmaktan çekinmeyin. Bebeğe yemek yedirin, yıkayın, dişini fırçalayın, arabaya oturtun, zıplatın, takla attırın, onun da yapmasını sağlayın.
Oyuncak telefon alın ve birinde siz konuşun o da diğer uçta sizi taklit etsin.
Sembolik sesler çıkararak çocuğunuzun ilgisini belli oyuncaklara çekebilirsiniz. Oyuncaklarla oynarken bunların seslerini çıkarın veya bir yeriniz acıyınca (ahhh acıdı) diye bir ses, hoşunuza gidince (oooh cok güzel) diye bir nida, yemek yerken (mmm nefis) gibi sesleri sık sık kullanın ve onun da bunları kullanmaya teşvik edin.
Kaynak: SOS Otizm Kitabı