HAMİLELİK KOMPLİKASYONLARI

Erken doğum

Uzun zamandır vaktinden önce doğan bebekler prematur olarak
adlandırılırdı. Ancak son zamanlarda bu eğilim
değişmektedir. Maturite yaşı değil fonksiyonu
belirtmektedir. Bu nedenle vaktinden önce doğan bir bebek
fonksiyonları normal ise prematür olmayabilir.




Tanım olarak bakıldığında erken doğum ya da preterm
doğum 37 gebelik haftasının tamamlanmasından önce dünyaya
gelen bebeği tarif eder.Doğum sancılarının başlaması ise
erken doğum tehdidi olarak adlandırılır. Erken doğumlar tüm
doğumların yaklaşık %9-10'unu oluşturur.




Nedenler & Risk Faktörleri

Tıp alanında son zamanlarda yaşanan başdöndürücü
gelişmelere rağmen hala daha doğumun nasıl ve hangi
etkenlerle başladığı tam olarak açıklanamamıştır. Normal
doğumu başlatan etkenler vaktinden önce faaliyete geçerlerse
doğal olarak bu erken doğum tehdidine neden olacaktır. Erken
doğumun sebepleri arasında suçlanan bazı etkenler vardır.
Bunların başında enfeksiyonlar gelir.




Özellikle gebeliğin son dönemlerinde görülen idrar yolu
enfeksiyonları ya da vajinal enfeksiyonlar salgıladıkları
bazı maddeler ile doğum eylemini başlatabilirler. Yine bu tür
enfeksiyonlar sonucu açığa çıkan bu maddeler amniyon
zarının direncini düşürerek bu zarın vaktinden önce
yırtılmasına yol açabilir. Zarların doğum eylemi
başlamadan açılmasına Erken Membran Rüptürü adı verilir.




Zarların açılması erken doğumların önemli bir
nedenidir. Erken doğum tehdidinde suçlanan bir diğer faktör
de çoğul gebeliklerdir. Burada rahim fazla miktarda
gerildiğinden sancılar erken başlıyor olabilir.
Polihidramniyos vakalarında da benzer mekanizma ile doğum
vaktinden önce gerçekleşebilir.




Çift gözlü rahim gibi doğumsal rahim anomalileri geç
düşüklerin ve erken doğumların bir başka nedenidir. Ancak
bu tür bir şekil bozukluğu olan her kadın erken doğum
yapacak diye bir kural yoktur. Bu hastalarda sadece risk
artmıştır.




Uterus myomları rahim içerisindeki hacimi azaltarak erken
doğum sancılarını başlatabilir.




Gebeliğin son dönemlerinde ortaya çıkan ve yüksek
tansiyon, idrarda protein kaybı, genel ödem ile kendini belli
eden preeklempsi vakalarında ve plasentanın erken ayrıldığı
abrubtio durumlarında da erken doğum normalden daha fazla
görülür. Annede gebelikte ortaya çıkan ya da gebelikten
önce var olan kansızlık (anemi)de erken doğumların
özellikle ülkemizde önemli bir nedenidir.Yine düşük
sosyoekonomik düzeydeki hastalarda erken doğum daha fazla
görülür.




Önceden birden fazla geç düşük veya erken doğum
öyküsünün bulunması da risk faktörleri arasında sayılır.





Erken doğuma yol açan nedenlerden en önlenebilir olanı
sigara kullanımıdır. Erken doğum sigara kullanan anne
adaylarını bekleyen önemli tehlikelerden birisidir.




Bazı hallerde ise doğum eylemi ve erken doğum
kendiliğinden değil, doktor kararı ve müdahalesi ile
gerçekleştirilir. Anne adayının hayatının tehlikede olduğu
ve gebeliğin bu tehlikeyi arttırdığı durumlarda anne
adayının hayatını kurtarmak amacı ile bir erken doğum söz
konusu olabilir. Bu doğum sezaryen veya suni sancı verilerek
normal doğum şeklinde olabilir.




Benzer şekilde bebeğin anne karnında durmasının içinde
bulunduğu sıkıntıyı arttırabileceği ve bebeğin kaybedilme
riskinin yüksek olduğu durumlarda da yine erken doğuma karar
verilebilir.




Belirtileri

Doğumun olabilmesi için rahimde kasılma olması ve bu
kasılmaların rahim ağzını açacak kadar şiddetli ve
sürekli olması gerekir.Ancak her kasılma ağrı olarak
hissedilmeyebilir. Genelde belde ve kasıklarda adet sancısına
benzer ağrılar hissedilebilir. Kişi bunu karnında bir
sertleşme olarak algılar.




Yine halk arasında Nişan adı verilen sümüğümsü bir
tıkacın gelmesi ya da normalden fazla sulu bir akıntı olması
erken doğum tehdidini düşündürür. İstirahat ile geçmeyen
bu tür sancılar olduğunda vakit kaybetmeden hekim ile temasa
geçmek son derece önemlidir.




Bebek aşağıya doğru bastırıyor gibi bir his genelde
erken doğum tehdidi altındaki pek çok kadında görülür.

Erken doğum belirtileri varlığında ne
yapılmalıdır

Belirtiler başladığında ne yaptığınızı
hatırlamaya çalışın
Yaptığınız işi bırakın
Bir saat sol yanınıza dönerek yatın
2-3 bardak sıvı için 1 saat içinde belirtilerde
gerileme olmaz ise doktorunuza haber verin

Tanı

Tanı vajinal muayenede rahim açıklığının saptanması,
suların geldiğinin tespit edilmesi ve NST'de rahim
kasılmalarının görülmesi ile konur. Erken doğumdan
şüphelenildiğinde ilk yapılacak iş vajinal muayene ile rahim
ağzında bir açıklık olup olmadığının saptanmasıdır.
Aynı esnada zarların yırtılıp yırtılmadığıda kontrol
edilmeli eğer emin olunamıyor ise turnusol kağıdı koyarak
takip edilmelidir.


Daha sonra ultrasonografi ile bebeğin durumu
değerlendirilir.


Eğer rahim açıklığı 4 santim ya da daha fazla ise erken
doğumu 24-48 saatten daha fazla geciktirmek çoğu zaman
mümkün olmamaktadır.


Tedavi
Tanı konduktan sonra tedavi tıbbi olarak yapılır. Çok
şiddetli durumlarda hastaneye yatırılarak damardan verilen
ilaçlar yardımı ile kasılmalar durdurulmaya çalışılır.
Bu sağlandığı taktirde daha sonra ağızdan alınan ya da
fitil şeklinde kullanılan ilaçlar ile idame sağlanmaya
çalışılır. Bu tedaviye tokoliz adı verilir.Kasılmalar çok
şiddetli değilse ve açıklık 4 santimetreden daha az ise
ağızdan kullanılan ilaçlar denenebilir.


Gebeliğin devam etmesinin anne ya da bebeğin hayatını
tehlikeye atacağının düşünüldüğü durumlarda tokoliz
uygulanmaz.

Bazı yazarlara göre 34 haftadan sonra tokoliz uygulanması
gereksizdir.

Bu arada eğer saptanabiliyorsa doğum eylemini başlatan
sebepler usulunce tedavi edilir.

Tokoliz masum bir tedavi değildir. Anne adayı açısından
ciddi yan etkileri olabilir. Kullanılan her grup ilaç farklı
yan etkilere sahiptir bu nedenle erken doğum tehdidi
tanısının dikkatli konulması, eğer bebek gelişimini büyük
ölçüde tamamlamış ise 37 haftadan küçük de olsa eylemin
normal seyrine bırakılması önerilebilir.